Prof. dr Aleksandra Pavlović Marković, gastroenterolog i predsednica Udruženja gastroenterologa Srbije, detaljno je objasnila ključne informacije o bolestima creva, simptomima i dijagnostici.
Prema njenim rečima, oko 20% pacijenata u opštoj praksi suočava se sa problemima u vezi sa bolestima creva, a mnogi ljudi izbegavaju kolonoskopiju, koja je postupak ispitivanja debelog creva. Postoje tri glavna simptoma zbog kojih je kolonoskopija neophodna, a doktorka je objasnila sve aspekte dijagnostike i bolesti creva.
Kada je postavljeno pitanje da li su creva ogledalo zdravlja, doktorka je odgovorila potvrdno, navodeći da je Hipokrat još pre 2.400 godina tvrdio da sve bolesti potiču iz stomaka. Danas je poznato da u našim crevima živi oko 100 biliona mikroorganizama, koji igraju ključnu ulogu u imunološkom sistemu i zdravlju organizma. Mikrobiota čini 90% našeg organizma, a mnoge bolesti zapravo počinju u crevima.
Kada je reč o faktorima koji utiču na zdravlje creva, doktorka ističe da 80% problema u gastroenterologiji čine funkcionalne bolesti creva, dok 20% obuhvata ozbiljnije poremećaje kao što su čirevi, hronične zapaljenske bolesti, artritis, rak i ciroza jetre. Ukoliko pacijent ima simptome, a nema dokaza o organskim bolestima, dijagnostikuje se funkcionalna bolest creva. Ove bolesti mogu se odnositi na gornji ili donji deo probavnog sistema, uz simptome kao što su mučnina, nadutost i bol u stomaku, a najčešće se pominje sindrom nervoznih creva.
Statistika pokazuje da je jedan od pet pacijenata u opštoj praksi sa funkcionalnim problemima u crevima, dok je u Srbiji taj broj čak 80%. Ipak, funkcionalne bolesti nisu ozbiljne i pacijenti se često brzo oporave nakon što se isključe organski problemi.
Sindrom nervoznih creva, kako doktorka objašnjava, karakteriše bol ili nelagodnost u stomaku, praćenu promenama u stolici, poput zatvora, dijareje ili njihove kombinacije. Uzroci nisu potpuno poznati, ali genetika, stres, ishrana i fizička aktivnost igraju značajnu ulogu. Mnogim pacijentima promene u ishrani i fizičkoj aktivnosti mogu značajno smanjiti simptome. Preporučuje se povećana konzumacija povrća, manja količina mesa, kao i pažljivo biranje hrane, uz izbegavanje onih namirnica koje izazivaju tegobe.
Dijagnoza bolesti creva postavlja se razgovorom sa pacijentom, pregledom stomaka i analizama, uključujući laboratorijske i biohemijske testove, test na okultno krvarenje i pregled štitaste žlezde. Ako su rezultati negativni i pacijent je mlađi od 45 godina, endoskopija obično nije neophodna.
Žene su češće pogođene bolestima creva, iako uzrok nije potpuno jasan. Smatra se da hormonski faktori i specifičan metabolizam mogu igrati ulogu.
Kada je u pitanju enteroskopija, to je metoda koja omogućava ispitivanje tankog creva, dok kapsularna endoskopija predstavlja noviju tehniku u kojoj pacijent proguta kapsulu sa kamerom, a lekar analizira podatke putem računara. Ove metode koriste se u specijalizovanim centrima.
Alarmantni simptomi koji zahtevaju endoskopiju uključuju pojavu krvi u stolici, gubitak telesne mase i anemiju. U takvim slučajevima, kolonoskopija je obavezna, iako često nije prisutna ozbiljna bolest, a u pitanju mogu biti hemoroidi.
