“Probudila sam se u 3 ujutro…”

BONUS TEKST:

Laza Ristovski – ime koje i danas odzvanja kroz tonove muzike bivše Jugoslavije, ne kao samo jedan od najboljih klavijaturista tog vremena, već kao istinski umjetnik koji je zvuk pretvarao u emociju. Rođen u Novom Pazaru, a odrastao u Kraljevu, Laza je već u najranijem djetinjstvu pokazivao neobičan dar za muziku. Sa samo pet godina molio je roditelje da mu kupe harmoniku, ne sluteći da time započinje put koji će ostaviti neizbrisiv trag u muzičkoj istoriji regiona.

U Kraljevu je započeo svoju muzičku edukaciju, najprije kroz klasičnu obuku, a zatim kroz usavršavanje koje je uključivalo ozbiljno školovanje i rad s istaknutim profesorima. Tokom tinejdžerskih dana osnovao je prvi bend – školsku grupu pod nazivom Bezimeni, koja je svirala na lokalnim zabavama i plesovima. Uprkos mladosti, bilo je jasno da Laza posjeduje izuzetnu muzikalnost i unutrašnju potrebu da kroz tonove izrazi ono što se riječima teško opisuje.

Njegova porodica ga je u potpunosti podržavala – kupovina legendarnih „Vox Jaguar“ orgulja za tadašnjih 540.000 dinara bila je znak duboke vjere u njegov talenat. Balansiranje između školovanja i muzike uskoro je postalo suvišno – muzika je nedvosmisleno preovladala i postala njegov životni poziv.

Lazin uspon na jugoslovenskoj muzičkoj sceni započinje u grupi Smak, gdje je unio novu dimenziju u zvuk benda. Njegova svirka bila je elegantna, duboka i prepoznatljiva, doprinoseći progresivnom izrazu grupe i dajući im prepoznatljiv pečat. Ipak, prelazak u Bijelo Dugme, najpopularniji bend tog vremena, bio je trenutak koji je cementirao njegov status legende – taj čin je u muzičkom smislu bio ravan prelasku iz jednog vječnog rivala u drugi, poput prelaska fudbalera iz Partizana u Crvenu zvezdu.

U tim trenucima njegove lične i profesionalne sudbine isprepliću se: supruga Vesna, kiparka po vokaciji, bila je u osmom mjesecu trudnoće. Laza je krenuo ka Sarajevu, ali su ga emocije i sumnje obuzele, pa se vratio. Tek nakon što mu je Vesna pružila podršku, ponovo je krenuo – i upravo tog dana, dok je svirao svoj prvi koncert s Bijelim Dugmetom, na svijet je došla njihova kćerka Sanda. Taj dan ostao je simbolično urezan i u njegovom porodičnom i u muzičkom životu.

Paralelno s bendovskim uspjesima, Laza se razvio u snažnog solo umjetnika. Njegove instrumentalne kompozicije bile su neobičan spoj klasične muzike, rocka i eksperimentalnih formi, što ga je izdvojilo i među kolegama i među publikom. Pisao je i muziku za filmove, a posebno su se izdvojile partiture za “Lepa sela lepo gore” i “Nečista krv” – djela u kojima je njegova muzika dodatno obogatila emotivni naboj.

Numere poput „Zaboravljeni“ i „Pljuni i pjevaj moja Jugoslavijo“ ostaju kao snažni svjedoci njegove sposobnosti da u melodiju pretoči duh jednog vremena i unutrašnji svijet čovjeka. Njegov rad nije bio tek zanatski – on je bio izraz duše, snažan, ranjiv i pun ljubavi prema umjetnosti.

Laza je bio poznat po svojoj skromnosti i iskrenoj privrženosti porodici. Njegova kćerka Sanda, iako obrazovana u muzičkom pravcu, odlučila se za slikarstvo. U više navrata je isticala koliko je muzika oblikovala njen pogled na umjetnost, zahvaljujući ocu koji ju je podsticao da traži vlastiti izraz. U godini Lazine smrti, tokom izložbe u Bolu na Braču, prodala je sve radove – trenutak koji je za nju značio ostvarenje snova i koji bi, kako je rekla, njen otac prepoznao kao lični trijumf.

U posljednjim godinama života, Laza se suočavao sa teškim zdravstvenim problemima i bio prikovan za invalidska kolica. Ipak, nikada nije izgubio osmijeh, niti onaj unutrašnji žar koji ga je činio posebnom ličnošću. Njegov duh i vedrina ostali su prisutni i u trenucima kada je tijelo posustajalo.

Prošlo je sedamnaest godina od njegove smrti, ali muzika koju je stvorio i dalje živi. Njegov doprinos nije bio samo u notama koje je svirao, već u emociji koju je prenosio – bio je most između umjetnosti i publike, između prošlosti i sadašnjosti. Laza Ristovski ostaje trajni simbol jednog doba, ali i neprolazna inspiracija svakome ko vjeruje u snagu umjetnosti da mijenja svijet.

Nije bio samo član velikih bendova – bio je glas klavijatura, njihov pjesnik i njihov pokretač. Njegova tiha snaga, posvećenost porodici i duboko razumijevanje muzike čine ga neizbrisivom figurom muzičke istorije Balkana. Kroz pjesme, filmove, porodične uspomene i publiku koja i dalje pamti njegove note, Laza Ristovski živi u svakom tonu kojeg se dotakao.